تصویر گاه هزار و پانصد و نه

تو نمی‌دانی مُردن

وقتی که انسان مرگ را شکست داده است

چه زندگی‌ست!

پرتوی که می‌تابد از کجاست؟

یکی نگاه کن

در کجای کهکشان می‌سوزد این چراغِ ستاره تا ژرفای پنهانِ ظلمات را به اعتراف بنشاند:

انفجارِ خورشیدِ آخرین

به نمایشِ اعماقِ غیاب

در ابعادِ دلهره.

آن

ماه نیست

دریچه‌ی تجربه است

تا یقین کنی که در فراسوی این جهازِ شکسته‌سُکّان نیز

آنچه می‌شنوی سازِ کَج‌کوکِ سکوت است.

تا

یقین کنی.

تنها

ماییم

ــ من و تو ــ

نظّارِگانِ خاموشِ این خلأ

دل‌افسردگانِ پادرجای

حیرانِ دریچه‌های انجمادِ همسفران.

دستادست ایستاده‌ایم

حیرانیم اما از ظلماتِ سردِ جهان وحشت نمی‌کنیم

نه

وحشت نمی‌کنیم.

تو را من در تابشِ فروتنِ این چراغ می‌بینم آن‌جا که تویی،

مرا تو در ظلمتکده‌ی ویران‌سرای من در می‌یابی

این‌جا که منم

در خلوتِ روشن با تو گریسته‌ام

برایِ خاطرِ زندگان،

و در گورستانِ تاریک با تو خوانده‌ام

زیباترینِ سرودها را

زیرا که مردگانِ این سال

عاشق‌ترینِ زندگان بوده‌اند.

پ . ن: بخشی کوچک از یکی از اشعار کتاب هوای تازه که عریان ترین تصویر از سالی که گذشت رو نشون می ده

تصویر گاه هزار و صد و چهل و دو

در نیست
راه نیست
شب نیست
ماه نیست
نه روز و نه آفتاب ،
ما بیرون زمان
ایستاده ایم
با دشنه ی تلخی
در گرده های مان
هیچ کس
با هیچ کس
سخن نمی گوید
که خاموشی
به هزار زبان
در سخن است
در مردگان خویش
نظر می بندیم
با طرح خنده ای
و نوبت خود را انتظار می کشیم
بی هیچ خنده ای !

 

پ.ن: با دشنه ی تلخی در گرده های مان...

تصویر گاه هزار و نود و هفت

 

در نیست
راه نیست
شب نیست
ماه نیست
نه روز و
نه آفتاب،
ما
بیرونِ زمان
ایستاده‌ایم
با دشنه‌ی تلخی
در گُرده‌هایِمان.

هیچ‌کس
با هیچ‌کس
سخن نمی‌گوید
که خاموشی
به هزار زبان
در سخن است.

در مردگانِ خویش
نظر می‌بندیم
با طرحِ خنده‌یی،
و نوبتِ خود را انتظار می‌کشیم
بی‌هیچ
خنده‌یی!

تصویر گاه هزار و نود و هفت

«ــ مرگ را پروای آن نیست
که به انگیزه‌یی اندیشد.»

 

 

اینو یکی می‌گُف
که سرِ پیچِ خیابون وایساده بود.

 

«ــ زندگی را فرصتی آنقَدَر نیست
که در آیینه به قدمتِ خویش بنگرد
یا از لبخنده و اشک
یکی را سنجیده گُزین کند.»

 

اینو یکی می‌گُف
که سرِ سه‌راهی وایساده بود.

 

«ــ عشق را مجالی نیست
حتا آنقدر که بگوید
برای چه دوستت می‌دارد.»

 

والاّهِه اینم یکی دیگه می‌گُف:
سروِ لرزونی که
راست
وسطِ چارراهِ هر وَرْ باد
وایساده بود 

پ.ن: با کمی تاخیر از سالگرد مردی که زبان برایش ابزاری بود برای بهتر زیستن.

 

 

 

تصویر گاه هزار و هفتاد و سه

آه اگر آزادی سرودی می‌خواند
کوچک
همچون گلوگاه پرنده‌یی،
هیچ‌کجا دیواری فروریخته بر جای نمی‌ماند.
سالیان بسیار نمی‌بایست
دریافتن را
که هر ویرانه نشانی از غیابِ انسانی‌ست
که حضورِ انسان
آبادانی‌ست.

همچون زخمی
همه عُمر
خونابه چکنده
همچون زخمی
همه عُمر
به دردی خشک تپنده،
به نعره‌یی
چشم بر جهان گشوده
به نفرتی
از خود شونده،
غیاب بزرگ چنین بود
سرگذشت ویرانه چنین بود.

آه اگر آزادی سرودی می‌خواند
کوچک
کوچک‌تر حتی
از گلوگاه یکی پرنده 

 

پ.ن: کوچکتر حتی...

 

تصویر گاه نهصد و هجده

بايد استاد و فرود آمد

بر آستان ِ دري كه كوبه ندارد ،

چرا كه اگر به گاه آمده باشي دربان به انتظار توست و

                                                               اگر بي گاه

به در كوفتن ات پاسخي نمي آيد .

كوتاه است در ،

پس آن به كه فروتن باشي .

آئينه اي نيك پرداخته تواني بود

                                    آنجا

تا آراستگي را

پيش از در آمدن

                  در خود نظري كني

هر چند كه غلغله ي ِ آن سوي ِ در زاده ي ِ توهم ِ توست

                                                     نه انبوهي ِ مهمانان

كه آنجا

       تو را

           كسي انتظاري نيست.

كه آن جا

       جنبش شايد

                   اما جنبنده اي در كار نيست

نه ارواح و نه اشباح و نه قديسان ِ كافورينه به كف

نه عفريتان ِ آتشين گاو سر به مشت

نه شيطان ِ بهتان خورده ي با كلاه ِ بوقي ِ منگوله دارش

نه ملغمه يِ بي قانون ِ مطلق هاي ِ متنافي .

تنها تو

       آنجا موجوديت ِ مطلقي ،

موجوديت ِ محض

چرا كه در غياب ِ خود ادامه مي يابي و غياب ات

حضور قاطع اعجاز است

گذارت از آستانه ي ِ ناگزير

فروچكيدن ِ قطره يِ قطراني ست در نامتناهي يِ ظلمات

‹ دريغا

       اي كاش اي كاش

                           قضاوتي قضاوتي قضاوتي

                                      در كار در كار در كار

                                                        مي بود ! ›

شايد اگرت توان ِ شنفتن بود

پژواك ِ آواز ِ فروچكيدن ِ خود را در تالار ِ خاموش ِ كهكشان هاي ِ بي خورشيد

چون هرَّست ِ آواز ِ دريغ

                     مي شنيدي:

‹ كاش كي كاش كي

                 داوري داوري داوري

                            در كار در كار در كار دركار ... ›

اما داوري آن سوي ِ در نشسته است ، بي رداي ِ شوم ِ قاضيان.

ذات اش درايت و انصاف

هيات اش زمان.

و خاطره ات تا جاودان ِ جاويدان در گذرگاه ِ ادوار داوري خواهد شد.

بدرود !

بدرود ! ( چنين گويد بامداد شاعر )

رقصان مي گذرم از آستانه ي ِ اجبار

شادمانه و شاكر

از بيرون به در آمدم

از منظر

       به نظّاره به ناظر

نه به هيات ِ گياهي نه به هيات ِ سنگي نه به هيات ِ بركه ئي

من به هيات ِ ‹ما› زاده شدم

                           به هيات ِ پر شكوه انسان

تا دربهار ِ گياه به تماشاي ِ رنگين كمان ِ پروانه بنشينم

غرور ِ كوه را دريابم و هيبت ِ دريا را بشنوم

تا شريطه ي ِ خود را باز بشناسم و جهان را به قدر ِ همت و فرصت ِ خويش معنا دهم

كه كارستاني از اين دست

از توان ِ درخت و پرنده و صخره و آبشار

                                              بيرون است

انسان زاده شدن تجسد ِ وظيفه بود

توان ِ دوست داشتن و دوست داشته شدن

توان ِ شنفتن

توان ِ ديدن و گفتن

توان ِ انده گين و شادمان شدن

توان ِ خنديدن به وسعت ِ دل ، توان ِ گريستن از سويداي ِ جان

توان ِ گردن به غرور برافراشتن در ارتفاع ِ شكوه ناك ِ فروتني

توان ِ جليل ِ به دوش بردن ِ بار ِ امانت

و توان ِ غم ناك ِ تحمل ِ تنهايي

تنهايي

تنهايي

تنهايي  عريان

انسان

دشواري ِ وظيفه است

دستان ِ بسته ام آزاد نبود تا هر چشم انداز را به جان در بر كشم

هر نغمه و هر چشمه و هر پرنده

هر بدر ِ كامل و هر پگاه ِ ديگر

هر قله و هر درخت و هر انسان ِ ديگر را

رخصت ِ زيستن را دست بسته و دهان بسته گذشتم

                                  دست و دهان بسته گذشتيم

و منظر ِ جهان را

              تنها

              از رخنه يِ تنگ چشمي ِ حصار ِ شرارت ديديم و

                                                                 اكنون

آنك ِ در ِ كوتاه ِ بي كوبه در برابر و

آنك اشارت ِ دربان ِ منتظر

دالان ِ تنگي را كه در نوشته ام

به وداع

        فرا پشت مي نگرم

فرصت كوتاه بود و سفر جان كاه بود

اما يگانه بود و هيچ كم نداشت

به جان منت پذيرم و حق گزارم !

چنين گفت بامداد ِ خسته         

تصویر گاه هشتصد و پنج

 

زیباترین تماشاست
وقتی
شبانه
بادها
از شش جهت به سوی تو می‌آیند،
و از شکوهمندیِ یأس‌انگیزش
پروازِ شامگاهی‌ دُرناها را
پنداری
یکسر به‌سوی ماه است.



زنگار خورده باشد و بی‌حاصل
هرچند
از دیرباز
آن چنگِ تیزْپاسخِ احساس
در قعرِ جانِ تو، ــ
پروازِ شامگاهی دُرناها
و بازگشتِ بادها
در گورِ خاطرِ تو
غباری
از سنگی می‌روبد،
چیزِ نهفته‌یی‌ت می‌آموزد:
چیزی که ای‌بسا می‌دانسته‌ای،
چیزی که
بی‌گمان
به زمان‌های دوردست
می‌دانسته‌ای.

 

پ.ن: دوم مرداد...

تصویرگاه هفتصد و یازده

پدرت چون گربه‌ی بالغی
                            می‌نالید
و مادرت در اندیشه‌ی دردِ لذتناکِ پایان بود
که از رهگذرِ خویش
قنداقه‌ی خالیِ تو را
                       می‌بایست
تا از دلقکی حقیر
                    بینبارد،
و ای بسا به رؤیای مادرانه‌ی منگوله‌یی
که بر قبه‌ی شب‌کلاه تو می‌خواست دوخت.

 

باری ــ
و حرکتِ گاهواره
از اندامِ نالانِ پدرت
                      آغاز شد.

 

□

 

گورستانِ پیر
گرسنه بود،
و درختانِ جوان
کودی می‌جُستند! ــ

 

ماجرا همه این است
                          آری
                              ورنه
نوسانِ مردان و گاهواره‌ها
به جز بهانه‌یی
نیست.

 

□

 

اکنون جمجمه‌ات
                   عُریان
بر همه آن تلاش و تکاپوی بی‌حاصل
فیلسوفانه
            لبخندی می‌زند.
به حماقتی خنده می‌زند که تو
از وحشتِ مرگ
                  بدان تن دردادی:
به زیستن
با غُلی بر پای و
غلاده‌یی بر گردن.

 

□

 

زمین
مرا و تو را و اجدادِ ما را به بازی گرفته است.
و اکنون
به انتظارِ آن‌که جازِ شلخته‌ی اسرافیل آغاز می‌شود
هیچ به از نیشخند زدن نیست.

 

اما من آنگاه نیز بنخواهم جنبید
حتا به گونه‌ی حلاجان،
چرا که میانِ تمامیِ سازها
سُرنا را بسی ناخوش می‌دارم.

 

پ.ن: تلاش و تکاپوی بی حاصل

تصویر گاه هفتصد و شش

  غزلی 

            در

                  نتوانستن

....

 

پ.ن : همیشه تو زندگیم از روزایی که کاری جز دعا کردن 

از دست آدم بر نمی یاد متنفر بودم...

تصویر گاه ششصد و نود و یک

‌همه شب حیرانش بودم،
حیرانِ شهرِ بیدار
که پیسوزِ چشمانش می‌سوخت و
اندیشه‌ی خوابش به سر نبود
و نجوای اورادش
لَخت لَخت
آسمانِ سیاه را می‌انباشت
چون لَتِرمَه باتلاقی دمه‌بوناک
که فضا را.
 
حیران بودم همه شب
شهرِ بیدار را
که آوازِ دهانش
تنها
همهمه‌ی عَفِنِ اذکارش بود:
شهرِ بی‌خواب
با پیسوزِ پُردودِ بیداری‌اش
در شبِ قدری چنان. ــ
در شبِ قدری.
 
گفتم: «بنخفتی، شهر!
همه شب
به نجوا
نگرانِ چه بودی؟»
گفتند:
«برآمدنِ روز را
به دعا
شب‌زنده‌داری کردیم.
مگر به یُمنِ دعا
آفتاب
برآید.»
 
گفتم: «حاجت‌ْروا شدید
که آنک سپیده!»
 
به آهی گفتند: «کنون
به جمعیتِ خاطر
دل به دریای خواب می‌زنیم
که حاجتِ نومیدانه
چنین معجزآیت
برآمد.»
 

 

تصویرگاه ششصد و چهل و نه

سالی
        نوروز
بی‌چلچله بی‌بنفشه می‌آید،
بی‌جنبشِ سردِ برگِ نارنج بر آب
بی گردشِ مُرغانه‌ی رنگین بر آینه.

 

 

سالی
        نوروز
بی‌گندمِ سبز و سفره می‌آید،
بی‌پیغامِ خموشِ ماهی از تُنگِ بلور
بی‌رقصِ عفیفِ شعله در مردنگی.

 

سالی
        نوروز
                 بی‌خبر می‌آید
همراهِ به‌درکوبی‌ مردانی
سنگینی‌ بارِ سال‌هاشان بر دوش:
تا لاله‌ی سوخته به یاد آرد باز
نامِ ممنوع‌اش را
و تاقچه‌ی گناه
                  دیگر بار
با احساسِ کتاب‌های ممنوع
تقدیس شود.

 

در معبرِ قتلِ عام
شمع‌های خاطره افروخته خواهد شد.
دروازه‌های بسته
                    به‌ناگاه
                             فراز خواهد شد
دستانِ اشتیاق
                   از دریچه‌ها دراز خواهد شد
لبانِ فراموشی
                   به خنده باز خواهد شد
و بهار
       در معبری از غریو
تا شهرِ خسته
                  پیش‌باز خواهد شد.

 

سالی
        آری
بی‌گاهان
نوروز
      چنین
             آغاز خواهد شد

تصویرگاه پانصد و شصت و یک

 

اکنون من در نیم شبانِ عمرِ خویش ام
آن جا که ستاره ئی نگاهِ مشتاقِ مرا انتظار می کشد…

در نیم شبانِ عمرِ خویش ام، سخنی بگو بامن
ـــ زود آشنایِ دیر یافته! ـــ
تا آن ستاره اگر توئی،
سپیده دمان را من
به دوری و دیری
نفرین کنم!

◘

با تو
آفتاب
در واپسین لحظاتِ روزِ یگانه
به ابدیت
لب خند می زند.
با تو یک علف و
همه جنگل ها
با تو یک گام و
راهی به ابدیت.

ای آفریده یِ دستانِ واپسین!
با تو یک سکوت و
هزاران فریاد.

دستانِ من از نگاهِ تو سرشار است.
چراغِ ره گذری
شبِ تنبل را
از خوابِ غلیظِ سیاه اش بیدار می کند
و باران
جوی بارِ خشکیده را
در چمنِ سبز
سفر می دهد…

 

 

تصویرگاه چهارصد و نود و پنج

در این تاریخی که ما آدمیان بوجود می آوریم،هیچ چیز به اندازه ی دری که از آن بتوان گریخت دردی از ما دوا نمی کند.

درها لازمند،بله بسیار لازمند.حتا دری که به هیچ دیواری تعبیه نشده باشد.

در این دنیای پر از عدم اطمینان که ما زندگی می کنیم درها ازهر چیزی،حتا از دیوار چین هم لازم ترند...

#درها_و_دیوار_بزرگ_چین

تصویرگاه چهارصد و هفتاد و شش

نگاه کن چه فروتنانه بر خاک مي گسترد
آنکه نهال نازک دستانش
از عشق
خداست
و پيش عصيانش
بالای جهنم
پست است.
آن کو به يکي "آری" مي ميرد
نه به زخم صد خنجر،
و مرگش در نمي رسد
مگر آن که از تب وهن
دق کند.

قلعه ئي عظيم
که طلسم دروازه اش
کلام کوچک دوستي است.

انکار عشق را
چنين که به سرسختي پا سفت کرده ای
دشنه ئي مگر
به آستين اندر
نهان کرده باشي. –
که عاشق
اعتراف را چنان به فرياد آمد
که وجودش همه
بانگي شد.

نگاه کن
چه فروتنانه بر درگاه نجابت
به خاک مي شکند
رخساره ئي که توفانش
مسخ
نيارست کرد.

چه فروتنانه بر آستانه تو به خاک مي افتد
آن که در کمرگاه دريا
دست
حلقه توانست کرد.

نگاه کن
چه بزرگوارانه در پای تو سر نهاد
آنکه مرگش
ميلاد پرهياهوی هزار شهزاده بود


نگاه کن!

تصویرگاه چهارصد و هفتاد و پنج

از عموهايت

نه به خاطر آفتاب نه به خاطر حماسه

به خاطر سايه ی بام کوچکش

به خاطر ترانه ئی

کوچک تر از دست های تو

نه به خاطر جنگل ها نه به خاطر دريا

به خاطر يک برگ

به خاطر يک قطره

روشن تر از چشم های تو

نه به خاطر ديوارها – به خاطر يک چيز

نه به خاطر همه انسان ها – به خاطر نوزاد دشمنش شايد

نه به خاطر دنيا – به خاطر خانه تو

به خاطر يقين کوچکت

که انسان دنيائی است

به خاطر آرزوی يک لحظه ی من که پيش تو باشم

به خاطر دست های کوچکت در دست های بزرگ من

و لب های بزرگ من

بر گونه های بی گناه تو

به خاطر پرستوئی در باد، هنگامی که تو هلهله می کنی

به خاطر شبنمی بر برگ، هنگامی که تو خفته ای

به خاطر يک لبخند

هنگامی که مرا در کنار خود ببينی

به خاطر يک سرود

به خاطر يک قصه در سردترين شب ها تاريک ترين شب ها

به خاطر عروسک های تو، نه به خاطر انسان های بزرگ

نه به خاطر شاهراه های دور دست

به خاطر ناودان، هنگامی که می بارد

به خاطر کندوها و زنبورهای کوچک

به خاطر جار بلند ابر در آسمان بزرگ آرام

به خاطر تو

به خاطر هر چيز کوچک و هر چيز پاک به خاک افتادند،

به ياد آر

عموهايت را می گويم

از مرتضی سخن می گويم

تصویرگاه چهارصد و هفتاد

به چرک می‌نشیند
                      خنده
به نوارِ زخم‌بندی‌اش ار
                          ببندی.

 

 

رهایش کن
رهایش کن
             اگر چند
قیلوله‌ی دیو
              آشفته می‌شود.

چمن است این
چمن است
با لکه‌های آتش‌خونِ گُل
بگو چمن است این، تیماجِ سبزِ میرِ غضب نیست
حتا اگر
       دیری‌ست
                  تا بهار
بر این مَسلخ
برنگذشته باشد.

تا خنده‌ی مجروحت به چرک اندر ننشیند
رهایش کن
چون ما
        رهایش کن!

 

تصویرگاه چهارصد و سی و شش

نه

این برف را دیگر

سر ِ باز ایستادن نیست ،

برفی که بر ابروی و به موی ما می نشیند

تا در آستانه ی آیینه چنان در خویشتن نظر کنیم

                                                که به وحشت

از بلند ِ فریادوار ِ گُداری

                        به اعماق ِ مغاک

                                    نظر بردوزی .

باری

مگر آتش ِ قطبی را

بر افروزی .

که برق ِ مهربان ِ نگاه ات

                        آفتاب را

بر پولاد ِ خنجری می گشاید

            که می باید

                        به دلیری

با درد ِ بلند ِ شبچراغی اش

                        تاب آرم

به هنگامی که انعطاف قلب مرا

                        با سختی ِ تیغه ی خویش

                                    آزمونی می کند .

 

نه

تردیدی بر جای بنمانده است

مگر قاطعیت ِ وجود ِ تو

کز سرانجام ِ خویش

به تردیدم می افکند ،

که تو آن جرعه ی آبی

            که غلامان

                        به کبوتران می نوشانند

از آن پیش تر

                        که خنجر

                                    به گلوگاهشان نهند 

تصویرگاه چهارصدو بیست و یک

تارهای بی‌کوک و
کمانِ بادِ ولنگار
باران را
گو بی‌آهنگ ببار!
غبار آلوده، از جهان
تصویری باژگونه در آبگینه‌ی بی‌قرار
باران را
گو بی‌مقصود ببار!
لبخندِ بی‌صدای صد هزار حباب
در فرار
باران را
گو به ریشخند ببار!

چون تارها کشیده و کمانکشِ باد آزموده‌تر شود
و نجوای بی‌کوک به ملال انجامد،
باران را رها کن و
خاک را بگذار
تا با همه گلویش
سبز بخواند
باران را اکنون
گو بازیگوشانه ببار

تصویرگاه چهارصد و شش

نیلوفر و باران در تو بود
خنجر و فریادی در من،
فواره و رؤیا در تو بود
تالاب و سیاهی در من،
در گذرگاهت سرودی دیگرگونه آغاز کردم.

من برگ را سرودی کردم
سرسبز‌تر ز بیشه،
من موج را سرودی کردم
پرنبض‌تر ز انسان،
من عشق را سرودی کردم
پرطبل‌تر ز مرگ.

سرسبز‌تر ز جنگل
من برگ را سرودی کردم،
پرتپش‌تر از دل دریا
من موج را سرودی کردم،
پرطبل‌تر از حیات
من مرگ را
سرودی کردم.

 

تصویرگاه چهارصد

دلم کَپَک زده، آه
که سطری بنویسم از تنگیِ دل،
هم چو مهتاب زده‌ای از قبیله‌ی آرش بر چَکادِ صخره‌ای
زِهِ جان کشیده تا بُنِ گوش
به رها کردنِ فریادِ آخرین.

کاش دل تنگی نیز نامِ کوچکی می داشت
تا به جانش می خواندی:
نامِ کوچکی
تا به مهر آوازش می دادی،
هم چون مرگ
که نامِ کوچکِ زندگی ست...!

 

تصویرگاه سیصد و نود و سه

مرا عظیم تر از این آرزوئی نمانده است
که به جُست و جویِ فریادی گم شده برخیزم.

با یاریِ فانوسی خُرد
یا بی یاریِ آن،
در هر جای ِ این زمین
یا هر کجای ِ این آسمان.

فریادی که نیم شبی
از سرِ ندانم چه نیازِ ناشناخته از جانِ من بر آمد
و به آسمانِ ناپیدا گریخت...

ای تمامی یِ دروازهایِ جهان!
مرا به باز یافتنِ فریادِ گم شده یِ خویش
مددی کنید!

تصویرگاه سیصد و هفتاد و چهار

نه

این برف را دیگر

سر ِ باز ایستادن نیست ،

برفی که بر ابروی و به موی ما می نشیند

تا در آستانه ی آیینه چنان در خویشتن نظر کنیم

که به وحشت

از بلند ِ فریادوار ِ گُداری

به اعماق ِ مغاک

نظر بردوزی .

باری

مگر آتش ِ قطبی را

بر افروزی .

که برق ِ مهربان ِ نگاه ات

آفتاب را

بر پولاد ِ خنجری می گشاید

که می باید

به دلیری

با درد ِ بلند ِ شبچراغی اش

تاب آرم

به هنگامی که انعطاف قلب مرا

با سختی ِ تیغه ی خویش

آزمونی می کند .

 

نه

تردیدی بر جای بنمانده است

مگر قاطعیت ِ وجود ِ تو

کز سرانجام ِ خویش

به تردیدم می افکند ،

که تو آن جرعه ی آبی

که غلامان

به کبوتران می نوشانند

از آن پیش تر

که خنجر

به گلوگاهشان نهند .

 

تصویرگاه سیصد و هفتاد و دو

بر شانه ى ِ من کبوترى ست که از دهان ِ تو آب مى خورد
بر شانه‌ى من کبوترى ست که گلوي ِ مرا تازه مى كند.
بر شانه‌ى من کبوترى‌ست باوقار و خوب
که با من از روشنى سخن مى گويد
و از انسان ــ که رب‌النوع ِ همه‌ ِ خداهاست.

من با انسان در ابديتى پُرستاره گام مى زنم.

در ظلمت حقيقتى جنبشى کرد
در کوچه مردى بر خاک افتاد
در خانه زنى گريست
در گاهواره کودکى لب‌خندى زد.

آدم‌ها هم‌تلاش ِ حقيقت‌اند
آدم‌ها هم‌زاد ِ ابديت‌اند
من با ابديت بيگانه نيستم.

زنده‌گى از زير ِ سنگ‌چين ِ ديوارهاى ِ زندان ِ بدى سرود مى خواند
در چشم ِ عروسک‌هاي ِ مسخ، شب‌چراغ ِ گرايشى تابنده است
شهر ِ من رقص ِ کوچه‌هايش را باز مى ‌يابد.

هيچ‌کجا هيچ زمان فرياد ِ زنده‌گى بى جواب نمانده است.
به صداهاى ِ دور گوش مى دهم از دور به صداى ِ من گوش مى دهند
من زنده‌ام
فرياد ِ من بى جواب نيست، قلب ِ خوب ِ تو جواب ِ فرياد ِ من است.

مرغ ِ صداطلايى من در شاخ و برگ ِ خانه‌ ى توست
نازنين! جامه‌ى خوب‌ات را بپوش
عشق، ما را دوست می دارد

من با تو رؤيايم را در بيدارى دنبال مى گيرم
من شعر را از حقيقت ِ پيشانى ِ تو در مى يابم

با من از روشنى حرف مى زنى و از انسان که خويشاوند ِ همه‌ى
خداهاست

با تو من ديگر در سحر ِ رؤياهايم تنها نيستم

 

تصویرگاه سیصد و هفتاد و یک

تو را و مرا
بی‌من و تو
بن‌بستِ خلوتی بس!
که حکایتِ من و آنان غمنامه‌ی دردی مکرر است

تو و اشتیاقِ پُرصداقت تو
من و خانه‌مان
میزی و چراغی…

آری
در مرگ‌آورترین لحظه‌ی انتظار
زندگی را در رویاهای خویش دنبال می‌گیرم.
در رویاها و
در امیدهایم...

 

تصویرگاه سیصد و پنجاه و هفت

مرگ را دیده‌ام من.

 

در دیداری غمناک، من مرگ را به دست 
                                                 سوده‌ام.

 

من مرگ را زیسته‌ام
با آوازی غمناک
                   غمناک
و به عمری سخت دراز و سخت فرساینده.

 

آه، بگذاریدم! بگذاریدم!
اگر مرگ
همه آن لحظه‌ی آشناست که ساعتِ سُرخ
از تپش بازمانَد.
و شمعی ــ که به رهگذارِ باد ــ
میانِ نبودن و بودن
                      درنگی نمی‌کند،
خوشا آن دَم که زن‌وار
با شادترین نیازِ تنم به آغوش‌اش کشم
تا قلب
         به کاهلی از کار
                              باز مانَد.
و نگاهِ چشم
                به خالی‌های جاودانه
                                           بر دوخته
و تن
عاطل!

 

دردا 
دردا که مرگ
نه مُردنِ شمع و 
نه بازماندنِ ساعت است،
نه استراحتِ آغوشِ زنی
که در رجعتِ جاودانه
                          بازش یابی،
نه لیموی پُر آبی که می‌مَکی 
تا آنچه به دورافکندنی‌ست
تفاله‌یی بیش
                 نباشد:

 

تجربه‌یی‌ست
                 غم‌انگیز
                           غم‌انگیز
به سال‌ها و به سال‌ها و به سال‌ها…
وقتی که گِرداگِردِ تو را مردگانی زیبا فراگرفته‌اند
یا محتضرانی آشنا
                       که تو را بدیشان بسته‌اند
با زنجیرهای رسمیِ شناسنامه‌ها
و اوراقِ هویت
و کاغذهایی
که از بسیاریِ تمبرها و مُهرها
و مرکّبی که به خوردِشان رفته است
                                               سنگین شده است ــ

 

وقتی که به پیرامنِ تو
چانه‌ها 
         دمی از جنبش بازنمی‌مانَد
بی آنکه از تمامیِ صداها
                                یک صدا
                                          آشنای تو باشد، ــ

 

وقتی که دردها 
از حسادت‌های حقیر
                           برنمی‌گذرد
و پرسش‌ها همه
                      در محورِ روده‌هاست…

 

آری، مرگ
             انتظاری خوف‌انگیز است؛
انتظاری
          که بی‌رحمانه به طول می‌انجامد.
مسخی‌ست دردناک
که مسیح را
                شمشیر به کف می‌گذارد
                                                در کوچه‌های شایعه
تا به دفاع از عصمتِ مادرِ خویش 
                                        برخیزد،
و بودا را
با فریادهای شوق و شورِ هلهله‌ها 
تا به لباسِ مقدسِ سربازی درآید،
یا دیوژن را
با یقه‌ی شکسته و کفشِ برقی،
تا مجلس را به قدومِ خویش مزین کند
در ضیافتِ شامِ اسکندر.

 

□

 

من مرگ را زیسته‌ام
با آوازی غمناک
                   غمناک
و به عمری سخت دراز و سخت فرساینده.

تصویرگاه سیصد و پنجاه وسه

بیشترین عشق جهان را به سوی تو می آورم
از معبر فریادها و حماسه ها
چرا که هیچ چیز در کنار م
... از تو عظیم تر نبوده است
که قلبت
چون پروانه یی
ظریف و کوچک و عاشق است.
ای معشوقی که سرشار از زنانگی هستی
و به جنسیت خویش غرّه ای
به خاطر عشقت!
ای صبور! ای پرستار!
ای مؤمن!
پیروزی تو میوه حقیقت تست.
رگبارها و برف را
توفان و آفتاب آتش بیز را
به تحمل و صبر
شکستی
باش تا میوه غرورت برسد.
ای زنی که صبحانه خورشید پیراهن تست،
پیروزی عشق نصیب تو باد!

تصویرگاه سیصد و سی و بک

با کلیدی اگر می‌آیی
تا به دستِ خود
از آهنِ تفته
قفلی بسازم.

گر باز می‌گذاری در را،
تا به همتِ خویش
از سنگ‌پاره‌سنگ
دیواری برآرم. ــ
□
باری
دل
در این برهوت
دیگرگونه چشم‌اندازی می‌طلبد.

قاطع و بُرّنده
تو آن شکوهپاره پاسخی،
به هنگامی که
اینان همه
نیستند

جز سؤالی
خالی
به بلاهت.
□
هم بدانگونه که باد
در حرکتِ شاخساران و برگ‌ها، ــ
از رنگ‌های تو
سایه‌یی‌شان باید
گر بر آن سرند
که حقیقتی یابند.

هم به گونه‌ی باد
ــ که تنها
از جنبشِ شاخساران و برگ‌ها ــ

و عشق
ــ کز هر کُناکِ تو ــ
□
باری
دل
در این برهوت
دیگرگونه چشم‌اندازی می‌طلبد.

 

تصویرگاه سیصد و هفده

ــ بی‌آرزو چه می‌کنی ای دوست؟

ــ به ملال،
در خود به ملال
با یکی مُرده سخن می‌گویم.

شب، خامُش اِستاده هوا
وز آخرین هیاهوی پرند‌گانِ کوچ
دیرگاه‌ها می‌گذرد.
اشکِ بی‌بهانه‌ام آیا
تلخه‌ی این تالاب نیست؟

ــ از این گونه
بی‌اشک
به چه می‌گریی؟
ــ مگر آن زمستانِ خاموشِ خشک
در من است.

به هر اندازه که بیگانه‌وار
به شانه‌بَرَت سَر نهم
سنگ‌باری آشناست
سنگ‌باری آشناست غم...

 

تصویرگاه دویست و پنجاه و یک

برف نو! برف نو! سلام، سلام
بنشین، خوش نشسته‌ای بر بام
پاكی آوردی ای امید سپید
همه آلودگی‌ست این ایام
راه شومی‌ست می‌زند مطرب
تلخواری‌است می‌چكد در جام
اشكواری‌ست می‌كشد لبخند
ننگواری‌ست می‌تراشد نام
شنبه چون جمعه، پار چون پیرار
نقش هم رنگ می‌زند رسام
مرغ شادی به دامگاه آمد
به زمانی كه برگسیخته دام
ره به هموار جای دشت افتاد
ای دریغا كه برنیاید گام
تشنه آن جا به خاک مرگ نشست
کاتش از آب می‌کند پیغام
کام ما حاصل آن زمان آمد
که طمع برگرفته‌ایم از کام
خامسوزیم الغرض بدرود
تو فرود آی برف تازه سلام!

 

تصویرگاه دویست و سی و هشت

 

تو کجایی؟
در گستره‌ی بی‌مرزِ این جهان
تو کجایی؟
ــ من در دورترین جای جهان ایستاده‌ام:
کنارِ تو.

ــ تو کجایی؟
در گستره‌ی ناپاکِ این جهان
تو کجایی؟
ــ من در پاک‌ترین مُقامِ جهان ایستاده‌ام:
بر سبزه‌شورِ این رودِ بزرگ که می‌سُراید
برای تو...

تصویرگاه نود و سه

سال گشته گی ست این

که به خود در پیچی ابر وار 

بغری بی آنکه بباری؟

سال گشتگی ست این

که بخواهی اش

بی این که بیفشاری اش؟

سال گشتگی ست این؟

خواستن اش

تمنای هر رگ 

بی آن که در میان باشد

خواهشی حتا؟

نهایت عاشقی ست این؟

آن وعده ی دیدار در فراسوی پیکرها؟

تصویرگاه هشتاد و یک

زاده شدن
بر نيزه‌ي تاريک
همچون ميلاد ِ گشاده‌ی زخمي.
 

سِفْر ِ يگانه‌ی فرصت را
	سراسر

در سلسله پيمودن.
 

بر شعله‌ی خويش
	سوختن

تا جرقّه‌ی واپسين،
بر شعله‌ی حُرمتي
 

که در خاک ِ راه‌اش
	يافته‌اند

برده‌گان
	اين‌چنين.

اين‌چنين سُرخ و لوند
 

بر خاربوته‌ی خون
	شکفتن

وين‌چنين گردن‌فراز
 

بر تازيانه‌زار ِ تحقير
	گذشتن

و راه را تا غايت ِ نفرت
	بريدن. ــ

 

آه، از که سخن مي‌گويم؟
ما بي‌چرازنده‌گان‌ايم
آنان به چِرامرگ ِ خود آگاهان‌اند.

تصویرگاه هفتاد و نه

همچون زخمی
همه عُمر
خونابه چکنده
همچون زخمی
همه عُمر
به دردی خشک تپنده،
به نعره ‌ای
چشم بر جهان گشوده
به نفرتی
از خود شونده، ــ


غیاب بزرگ چنین بود
سرگذشت ویرانه چنین بود.

تصویرگاه هفتاد و هفت

چه بي تابانه مي خواهم ات اي دوري ات آزمون تلخ زنده به گوري!
چه بي تابانه تو را طلب مي كنم!
بر پشت ِ سمندي
                      گوئي
                            نوزين
كه قرارش نيست.
و فاصله
تجربه ئي بي هوده است.
بوي پيراهن ات،
اين جا
و اكنون. ـ
كوه ها در فاصله
                    سردند.
دست
         در كوچه وبستر
حضور مانوس ِ دست تو را مي جويد،
و به راه انديشيدن
ياس را
        رج مي زند
بي نجواي ِ انگشتان ات
فقط.-
و جهان از هر سلامي خالي است

تصویرگاه هفتاد

ما در ظلمت ایم

بدان خاطر که کسی به عشق ما نسوخت،

ما تنهائیم

چرا که هرگز کسی ما را به جانب خود نخواند،

ما خاموش ایم

زیرا که دیگر هیچ گاه به سوی شما باز نخواهیم آمد،

و گردن افراخته

بدان جهت که به هیچ چیز اعتماد نکردیم،بی آنکه بی اعتمادی را

                                                    دوست داشته باشیم.

تصویرگاه شصت و پنج:فریادی و ...دیگر هیچ

فریادی و دیگر هیچ.

چرا که امید آنچنان توانا نیست

که پا بر سر یأس بتواند نهاد

بر بستر سبزه ها خفته ایم

با یقین سنگ

بر بستر سبزه ها با عشق پیوند نهاده ایم

و با امیدی بی شکست

از بستر سبزه ها

با عشقی به یقین سنگ برخاسته ایم

اما یأس آن چنان تواناست

که بستر ها و سنگ،زمزه ئی بیش نیست.

فریادی و

و دیگر

هیچ!

تصویرگاه شصت و چهار:پوچ...پوچ...پوج

اکنون جمجمه ات

                      عریان

بر همه آن تلاش و تکاپوی بی حاصل

فیلسوفانه

             لب خندی می زند.

به حماقتی خنده می زند که تو

از وحشت مرگ 

                   بدان تن در دادی:

به زیستن 

با غلی بر پای و 

غلاده ئی بر گردن.

تصویرگاه شصت و سه

  انسان زاده شدن تجسّد ِ وظيفه بود:

توان ِ دوست‌داشتن و دوست‌داشته‌شدن

توان ِ شنفتن

توان ِ ديدن و گفتن

توان ِ اندُه‌گين و شادمان‌شدن

توان ِ خنديدن به وسعت ِ دل، توان ِ گريستن از سُويدای جان

توان ِ گردن به غرور برافراشتن در ارتفاع ِ شُکوه‌ناک ِ فروتني

توان ِ جليل ِ به دوش بردن ِ بار ِ امانت

و توان ِ غم‌ناک ِ تحمل ِ تنهايي

تنهايي

تنهايي

تنهايي عريان.

 

انسان
دشواری وظيفه است.

تصویرگاه شصت و دو

تو بارها و بارها

با زنده گی ت

شرم ساری

از مردگان کشیده ئی

این را من

هم چون تبی که خون در رگ ام خشک می کند

احساس کرده ام

تصویرگاه سی و پنج:روزی ما دوباره کبوترهای مان را پیدا خواهیم کرد؟؟؟

من آن روز را انتظار می کشم

حتا روزی

که دیگر

نباشم.

تصویرگاه سی و سه: به چوب های شرمنده شده در برابر تن ها

فغان! که سرگذشت ما

سرود بی اعتقاد سربازان تو بود

که از فتح قلعه روسپیان

باز می آمدند.

باش تا نفرین دوزخ از تو چه سازد,

که مادران سیاه پوش

_ داغ داران زیباترین فرزندان آفتاب و باد _

هنوز از سجاده ها

سر بر نگرفته اند!

تصویرگاه سی و دو

ای پری وار در قالب آدمی

که پیکرت جز در خلواره ی

ناراستی نمی سوزد!_

حضورت بهشتی ست

که گریز از جهنم را توجیه می کند,

دریایی که مرا در خود غرق می کند

تا از همه گناهان و دروغ

شسته شوم.

و سپیده دم با دست های ات بیدار می شود.

تصویرگاه بیست و چهار

شب هنگام باز می آیم

تا به رویا دیدارت کنم

کسم نخواهد دید و بازم نخواهد پرسید

خاطر آسوده دار و در باز بگذار !

احمد شاملو

تصویر گاه هفده

ما در ظلمت ایم

بدان خاطر که کسی به عشق ما نسوخت,

ما تنهائیم

چرا که هرگز کسی ما را به جانب خود نخواند,

ما خاموش ایم

زیرا که دیگر هیچ گاه به سوی شما باز نخواهیم آمد,

و گردن افراخته

بدان جهت که به هیچ چیز اعتماد نکردیم,

بی آن که بی اعتمادی را دوست داشته باشیم.

احمد شاملو

تصویرگاه شانزده

منم آري, منم

كه از اين گونه تلخ مي‌گريم

كه اينك زايش من
از پس دردي چهل ساله
در نگراني اين نيمروز تفته
در دامان تو كه اطمينان است و پذيرش است
كه نوازش و بخشش است
در نگراني ی اين لحظه ی ياس،
كه سايه‌ها دراز مي‌شوند
و شب با قدم‌هاي كوتاه

 دره را مي‌انبارد.

 احمد شاملو

تصویرگاه هشت

مرحم زخم های کهنه ام

کنج لبان توست

بوسه نمی خواهم

چیزی بگو

احمد شاملو